kanta bat...

Hotza egiten du egun hauetan Fergradon.
Leihoak itxi arren izotza nabari da kaleko autoen kristaletan.
Eta izotza astiro-astiro urtzen da eguna epeldu ahala.
Eta kristaletatik behera irrist egiten dute tantek,
malkoak bailiran.
Horrek kanta malenkoniatsuak entzuteko parada ematen digu behintzat.
Esanahi asko duten kantak, hain zuzen ere. Martin Larralde.
Ruperrek ederki ongi musikatutako Joseba Sarrionandiaren testua.
Ederki ongi. Kanpoan hotza egin arren. Malkoak kristaletatik behera
irrist egin arren.
Kantak girotzen digu negua...



Larre berdeak, etxe zuri teila gorriak,
jendarme auto bat
bidean bildots artean pasatzen.
etxe elizetan otoitzak,
betiko otoitzak neguko kearen antzera
lehun igotzen.
Martin Larralde ez da sekula itzuli,
baina itzuli balitz
(arantzak barrurantza itzuliak lituzkeen
sagarroia bezala)...
Itzuli izan balitz, zer? Gaur igandea da,
larre berdeak,
etxe zuri teila gorriak, jendarme autoa bidean
Bayonne 17 panopetik.
Jendea familia erretratuetan bezala
larritasuneraino
perfumaturiko arima erakutsiz doa mezara.
Inork ere ez du
(dena ohitura, dena errua, dena barkamena)
oroimenaren
korapiloa deslotzen. Inork ez du
koblakaririk behar...

Martin Larralde honelako egun batez hil zen
galeretan,
begiak zabalik etzanda, agian zerua
itsaso zikin bat dela esanez


Joseba Sarrionandia


MARTIN LARRALDE, "Bordaxuri", Hazparneko zapataria (1782-1821)


1809 urtean ama hil zaien Martin eta bere bi anai-arreberi.
Ondorioz, Martin galeretara igorri zuten.
Orduan idatzi zuen Galerianoaren kantuak olerkia:
bere historia kontatzen zuen bertsu autobiografiko hauetan,
molde bortitz eta lazgarrian, bere ahaidekilako erresumina agertuz.
Rocheforteko itsasgizonen eritegian hil zen 1821ean.
Bere bertsu gutti iritsi dira guregana zoritxarrez.


Mila zortziehun 'ta hamabortzgarrena
Ni Hazparnen preso hartu nindutena ;
Plumagaineko premu orok dakitena,
Galeretan higatu beharko naizena.

Kantatzera niazu alegera gabe,
Ez baitut probetxurik trixtaturik ere ;
Nehun deusik ebatsi, gizonik hil gabe,
Sekulakotz galerak enetako dire.

Ala zorigaitzeko premu izaitea !
Harek eman baiteraut betikotz kaltea ;
Aitari galdeginik sortzeko partea,
Galeretan eman nau, hauxe duk dotea !

Ene aita da gizon kontsideratua,
Semea galeretan du segurtatua ;
Nonahi otoitzean belaunikatua,
Saindu iduri debru madarikatua !

Ene lehenkusia, Kadet Bordaxuri,
Fagore bat banuke galdatzeko zuri ;
Ongi adreza zaite ene arrebari,
Ene saltzeko zonbat ukan duen sari.